bron: https://stralingsbewust.info/

In Frankrijk heeft op 27 september 2018 de rechtbank voor Sociale Zekerheid van Yvelines geoordeeld dat een werknemer een bedrijfsongeval heeft gehad als gevolg van zijn intolerantie voor elektromagnetische velden (EMV). De man, technisch medewerker bij een klantenservice, is op 6 november 2013 onwel geworden op zijn werk. Hij werkt die dag op een plek met een groot aantal mobiele telefoons en tablets. Hij raakt onwel door een versnelde hartslag (tachycardie) en duizeligheid en valt op de grond. Hij wordt naar het ziekenhuis gebracht. Eerder – in 2011 – was de man als elektrogevoelig gediagnosticeerd en de bedrijfsarts had tweemaal – in 2011 en in 2012 – verzocht om overplaatsing naar een andere functie, maar hier was geen gehoor aan gegeven.

Beroep

De ziektekostenverzekering weigert het als een bedrijfsongeval aan te merken omdat de causale relatie tussen het ongeval en het letsel niet zou zijn vastgesteld. Hij stelt beroep in. De rechtbank wijst een arts aan – dr. Mireau, neurochirurg en forensisch wetenschapper – voor medisch onderzoek om vast te stellen of er een rechtstreeks oorzakelijk verband bestaat tussen het geclaimde letsel en het arbeidsongeval van die dag of dat dit het gevolg is van een externe oorzaak.

Medisch onderzoeken

Dr. Mireau stelt dat er geen oorzakelijk verband is en dat het letsel een psychiatrische oorzaak heeft dat gerelateerd is aan een angststoornis en niet aan de werkomgeving. De arts stelt dat het besef dat men zich in een elektromagnetisch veld bevindt, met uitsluiting van elk waarneembaar fysisch verschijnsel, de angstaanval kan veroorzaken.

De rechtbank vindt dit onderzoek onduidelijk en onvoldoende gemotiveerd en stelt dat de externe oorzaak van het ongeval niet is omschreven en aangetoond en verzoekt dr. Pons – universitair hoofddocent in de cervicomaxillo-faciale chirurgie – om een nieuwe medisch onderzoek.

Dr. Pons stelt dat het ongeval niet is veroorzaakt door een traumatische gebeurtenis en dat een causaal verband tussen het letsel en het werk niet is uitgesloten. Zelfs als het niet wetenschappelijk aantoonbaar is kan het letsel te wijten zijn aan zijn gevoeligheid voor EMV. Dit omdat zijn gevoeligheid in 2011 al erkend was en er twee keer werd verzocht om overplaatsing, wat niet gebeurd is. Het letsel dat hij heeft kan dan ook samenvallen met de klachten als gevolg van blootstelling aan EMV.

Oordeel Hof

Het Hof concludeert uit het rapport van dr. Pons dat een psychiatrische oorzaak is uitgesloten. Verder betreft het onwel worden een precieze en plotselinge gebeurtenis waarbij het bestaan van een externe oorzaak niet wordt gemeld door de ziektekostenverzekering en ook niet wordt geobjectiveerd in het rapport van dr. Pons. Daarnaast zijn de adviezen van de bedrijfsarts, dat hij alleen geschikt is voor een functie in een EMV-arme omgeving en om overplaatsing wordt gevraagd, niet gevolgd. Het Hof oordeelt dan ook dat er duidelijke en consistente indicatoren zijn dat het letsel als bedrijfsongeval kan worden aangemerkt en dat het gebrek aan bewijs van een externe oorzaak ertoe leidt dat het als bedrijfsongeval erkend wordt.

In deze uitspraak wordt door het Hof elektrogevoeligheid als oorzaak van het letsel op het werk erkend en is sprake van een bedrijfsongeval. Een paar elementen zijn interessant om aan te stippen.

Onderbouwing artsen

Ten eerste volgt uit deze uitspraak dat niet zomaar kan worden geconcludeerd dat de klachten van psychische aard zijn. Dit moet worden gemotiveerd en aangetoond, zo oordeelt ook de rechter in deze uitspraak. Ook in Nederland zie je vaak dat artsen de klachten door EMV vaak als psychisch duiden zonder dat ze inzichtelijk maken waarop ze zich baseren.

Een goed voorbeeld hiervan in Nederland is een zaak van een vrouw wier psychiater in zijn rapportage aangaf dat ze al haar klachten attribueerde aan EMV en ze geen tot weinig inzicht zou hebben in haar eigen ziektebeeld. Hiermee suggereerde hij dat het niet aan EMV kon liggen en duidde de klachten als psychisch. De vrouw vroeg om een rectificatie van deze rapportage en stelde dat de psychiater alleen iets kon zeggen over haar psychiatrische ziektebeeld – waar hij verder geen onderzoek naar had gedaan en daarmee ook niet had gemotiveerd – en niet of de klachten veroorzaakt werden door EMV, omdat hij daarmee buiten zijn deskundigheid trad. De psychiater gaf de vrouw gelijk en stelde dat hij onvoldoende kennis had om een dergelijke causale relatie aan te nemen of te verwerpen. Een arts dient dus inzichtelijk te maken waarop hij zich baseert bij de diagnosestelling wat ook uit deze uitspraak duidelijk naar voren komt.

Maatregelen werkgever

Verder komt uit deze uitspraak naar voren dat de werkgever in bepaalde gevallen maatregelen moet nemen om zijn zorgplicht als werkgever na te komen. De werkgever is namelijk verplicht zorg te dragen voor de gezondheid van werknemers en daarbij is essentieel dat hij ziekte voorkomt of beperkt en de gezondheid bevordert. Het hof oordeelt hier dat de werkgever heeft nagelaten bepaalde maatregelen te nemen, in dit geval overplaatsing naar een andere functie waar de bedrijfsarts twee keer om heeft gevraagd.

De situatie komt overeen met wat in Nederland gebruikelijk is. De werkgever moet bewijzen dat hij zijn zorgplicht nakomt en er alles aan heeft gedaan het ongeval te voorkomen. Het is wel – wil sprake zijn van een bedrijfsongeval – aan de werknemer om te bewijzen dat er schade is ontstaan en dat hij/zij deze schade tijdens het werk heeft opgelopen. Maar als dat het geval is ligt de bewijslast bij de werkgever. Het is overigens zo dat als de toedracht van een bedrijfsongeval onduidelijk is de werknemer het verband slechts aannemelijk hoeft te maken. En ook bij onzekere risico’s kan het zijn dat de werkgever maatregelen moet nemen om de werknemer tegen deze gevaren te beschermen. Dit op grond van zijn onderzoeksplicht wat betekent dat hij zich zal moeten laten voorlichten over de mogelijke gevaren.

Wetenschappelijke onderbouwing

Verder is van belang is dat het Hof in deze uitspraak oordeelt dat het vermoeden van toerekenbaarheid moet worden aangenomen door een samenstel van duidelijke en consistente indicatoren. Ten eerste is een psychiatrische oorzaak uitgesloten. Daarnaast heeft dr. Pons een eventueel oorzakelijk verband tussen het letsel en het werk niet uitgesloten en schrijft het niet toe aan een niet-werkgerelateerde oorzaak. Verder het feit dat het ging om een precieze en plotselinge gebeurtenis die zich op het werk heeft voorgedaan en een externe oorzaak niet is geobjectiveerd. Daarnaast is de man in een niet aangepaste omgeving blijven werken omdat de verzoeken om overplaatsing niet zijn opgevolgd.

Het is voor de vraag naar de causale relatie tussen het letsel en de blootstelling aan EMV dus niet nodig dat dit ook wetenschappelijk wordt aangetoond. Het gaat hier om het vermoeden op grond van bovenstaande feiten en omstandigheden en de inhoud van de medische verklaringen die het niet uitsluiten. Ook in een Nederlandse zaak is soortgelijk geredeneerd. Hier gaf de beoordelende arts aan dat door diverse behandelaars en belanghebbende consistent is aangegeven dat belanghebbende klachten ontwikkelt na blootstelling aan EMV en dat deze verminderen als de persoon op stralingsarme plekken verblijft en is EMV erkend als oorzaak van de klachten.

Erkenning EHS door andere rechtbanken

Dit is niet de eerste uitspraak waarin EMV als oorzaak van de klachten is erkend. Eerder hebben twee Franse rechtbanken EHS erkend. Het Hooggerechtshof van Grenoble heeft op 17 november 2016 verordonneert dat een slimme watermeter moest worden weggehaald omdat de bewoonster EHS had en het noodzakelijk was dat zij EMV zoveel mogelijk vermeed omdat het anders haar gezondheid zou schaden. En de rechtbank van Toulouse heeft op 6 juli 2015 geoordeeld dat een vrouw recht had op een arbeidsongeschiktheidsuitkering. Hij baseerde zich hierbij op een artsenverklaring waarin werd aangegeven dat de klachten die de vrouw beschreef onweerlegbaar waren en dat de klachten verdwenen als de oorzaak – EMV – werd weggenomen.

Ook in Spanje heeft de rechtbank van Madrid op 6 juli 2016 geoordeeld dat een man volledig arbeidsongeschikt is voor zijn werk als gevolg van EHS. In Italië zijn ook een aantal uitspraken gedaan waarbij het verband werd gelegd tussen het gebruik van een mobiele telefoon en hersentumoren. Zo heeft de rechtbank van Ivrea op 30 maart 2017 geoordeeld dat een man om deze reden deels arbeidsongeschikt was. De rechtbank haalt hier ook een eerdere uitspraak aan van de rechtbank in Brescia waarin dit verband ook werd bevestigd. En ook de rechtbank van Florence heeft een week na de uitspraak de rechtbank van Ivrea het verband bevestigd.

Martine Vriens