Geschreven door Jolien van der Griendt
Anne (49) kwam in 2015 thuis te zitten met een burn-out. Tenminste, dat dacht ze. Coaching, rusten, therapie… Wat de psycholoog/gezinstherapeut ook probeerde: het ging alleen maar slechter. “Ik had het energieniveau van een 85-jarige.” Tot ze ontdekte wat er écht aan de hand was: ze lijdt aan ElektroHyperSensitiviteit (EHS).
Mensen met EHS zijn gevoelig voor de straling van sommige apparaten, zoals bijvoorbeeld mobiele telefoons en WiFi. Omdat de klachten vaag en heel uiteenlopend kunnen zijn, duurt het vaak lang voor mensen erachter komen wat de oorzaak is. En als je er eenmaal achter bent dat je gevoelig bent, moet je vaak ingrijpende aanpassingen doen.
Geen mobiel
Anne: “Ik heb geen mobiele telefoon, en moet altijd nadenken over hoe ik mijn dag indeel. Straling is overal, en als ik een paar uur op een plek met veel straling ben geweest, moet mijn lijf daarna weer een paar uur tot rust komen.
Een citytrip is bijvoorbeeld geen optie: iedereen heeft daar een mobieltje aan, er zijn geen stralingsarme plekken. Mijn man heeft het daar wel moeilijk mee, dat dat niet meer kan. Het is echt zoeken naar stralingsarme plekken. Ik kan ook niet met het openbaar vervoer.
Bromtoon
Bij mij begon het met een bromtoon in mijn hoofd. Ik kreeg ook last van trillingen in mijn benen en armen. Ik zat al thuis met een burn-out, maar kon daardoor nog slechter slapen en raakte dodelijk vermoeid. Ik was jaloers op hoeveel energie mijn buurvrouw (81) had.”
Ik heb het ‘geluk’ gehad dat de bromtoon een soort pulserend ritme had. Daardoor wist ik: ‘Dit is iets dat van buitenaf komt.’ De intensiteit was ook telkens anders, afhankelijk van de plek. Als ik bij een vriendin was, had ik er bijvoorbeeld minder last van dan in mijn eigen huis.
Tintelingen
Ondertussen werden Annes klachten steeds erger. Naast de extreme vermoeidheid had ze last van druk op haar hoofd en sterke tintelingen onder de huid. “Soms hield ik het midden in de nacht ineens echt niet meer, en dan stoof ik mijn huis uit.
Het voelt alsof je heel erg verbrand bent, maar dan toch nog in de zon moet. Je wil er dan gewoon uit, je wil er weg van.” Dat betekende dat Anne op het dieptepunt van haar klachten soms in de auto sliep, omdat dat de enige plek was waar het enigszins ging.
Zendmast
Het was alsof ik langzaam ziek werd van mijn huis. Op een gegeven moment kon ik maar heel kort op de verjaardag van mijn dochter zijn, omdat ik het niet trok om langer te blijven.
Als ik ’s nachts wakker lag, zocht ik wanhopig rond op internet wat me zou kunnen helpen. Op een Duitse site vond ik een artikel over mensen die ook last hadden van zo’n bromtoon. Daar werd het in verband gebracht met een zendmast.
Vaag verhaal
Ik vond het een vaag verhaal, maar wilde het toch maar verder onderzoeken want het zou voor mij de speld in de hooiberg kunnen zijn. Zo kwam ik op het spoor van EHS. In het begin was ik sceptisch, en mijn man al helemaal. Ik ben psycholoog en gezinstherapeut en hij is ook nogal een ‘nerd’; hij wil ook eerst precies weten hoe iets werkt voor hij het zomaar gelooft.
Uiteindelijk heeft een ingenieur ons hele huis doorgemeten. Toen bleek dat we best veel straling hadden: een smart tv die non-stop een eigen WiFi-signaal uitzendt, geluidsboxen die via WiFi werken, mobiele telefoons en opladers…”
Klamboe
De beste manier om te ontdekken of je inderdaad stralingsgevoelig bent, is door te kijken of je klachten verminderen als je uit de straling gaat. “Er zijn speciale klamboes die straling tegenhouden, waar je onder kunt slapen. Ik heb er toen eerst een gehuurd.
Na twee nachten onder die klamboe steeg mijn energieniveau van 1,5 naar 6. Zo heftig: ik kon al maanden bijna niks meer en eindelijk hadden we iets gevonden dat hielp!”
Voicemail
Anne en haar gezin waren blij dat er eindelijk een aanknopingspunt was, maar dat betekende ook dat er heel veel moest veranderen. “Dat is een moeilijk proces. Zelf was ik in het begin ook nog eigenwijs, en wilde ik toch mijn telefoon nog gebruiken.
Maar als ik dan iemand geappt had, tintelden mijn vingers daarna nog twee minuten. En als ik probeerde mijn voicemail af te luisteren, ook al legde ik mijn telefoon op een afstandje op speaker, voelde het alsof ik een soort ’tik’ op mijn hoofd kreeg.
Aanpassen
Inmiddels is het verboden om telefoons te gebruiken in ons huis. Voor mijn twee pubers was dat wel even heftig. Maar nu vinden ze het eigenlijk wel fijn. Ze merken dat ze niet verslaafd zijn, zoals veel van hun leeftijdsgenoten. En ze vonden dat ik daarvoor eigenlijk ook te veel met mijn telefoon bezig was.
Maar het betekent wel dat ik heel anders in het leven sta. Als ik ergens met iemand heb afgesproken, moet ik accepteren dat iemand soms gewoon niet op komt dagen; ik ben immers niet bereikbaar mocht zijn/haar schema veranderen.
Glans eraf
Er was een tijd waarin ik, als ik boodschappen ging doen, eruit zag alsof ik een minuut gratis winkelen had gewonnen. Zo erg was het om op zo’n drukke plek te zijn. Nu gaat dat gelukkig beter. Ik kan ongeveer drie uur in een ‘slechte’ omgeving zijn. Toen ik met mijn dochter naar The Lion King kon, was dat echt een overwinning.
Toch is de glans een beetje van mijn leven af. Ik kan wel weer meedoen in de maatschappij, maar het voelt alsof ik er nog buiten sta. Ik kan niet in een moderne auto rijden en draag altijd een hoed met bescherming. Ik mijd grote groepen mensen, terwijl ik eigenlijk echt een mensen-mens ben.
Ik moet altijd nadenken over wat ik op een dag wel en niet kan doen, en hoe lang ik moet ‘bijkomen’ als ik op een plek met veel straling ben geweest. De toekomst is onzeker: als ergens een zendmast wordt neergezet, kan het zijn dat ik een nieuw huis of nieuw werk moet zoeken.”
Onderzoeken
Over EHS wordt steeds meer bekend. Er zijn onderzoeken waarin het verband wordt aangetoond, maar ook onderzoeken waaruit dit niet naar voren komt. De wetenschappers zijn er nog niet uit hoe het precies zit.
Bovendien spelen er grote financiële belangen mee. “Dat er niet openlijk over gepraat kan worden, vind ik een van de moeilijkste dingen. Het is een ongemakkelijke waarheid die niemand wil kennen.”
Zichtbaar
Het ‘helpt’ dat het effect van straling op Anne heel zichtbaar is. “Hoe het met mij gaat, is onbewust een soort meter voor of er straling is. Het gebeurde regelmatig dat mijn kinderen merken dat ik opeens minder goed uit mijn woorden kom en wit wegtrek, terwijl ik helemaal niet weet dat er een telefoon in de buurt is.
Tot een van mijn kinderen ineens zegt: ‘Ai, vergeten op vliegtuigstand te zetten!’ Op mijn werk moeten mijn cliënten hun telefoon dus ook uitzetten. Hetzelfde geldt voor collega’s tijdens vergaderingen.
Beroerd
Een keer had een collega per ongeluk haar tas met haar telefoon naast mijn voeten gezet, toen werd ik tijdens die vergadering ineens heel beroerd. Heel vervelend, maar het helpt wel voor het begrip.
Buiten mijn directe familie is dat lastiger. Er zijn echt wel mensen geweest die dachten: ‘Wat is dit, spoort zij nog wel?’. Ik vind het ook niet gek dat mensen het soms niet begrijpen, maar inmiddels maak ik me daar niet zo druk meer om. Ik weet hoe het zit, en dat is het belangrijkst.”
Chronisch vermoeid
Ondanks het feit dat het leven met EHS veel aanpassingen vergt, is Anne ook dankbaar. “Als er ik niet achter was gekomen, had ik nu waarschijnlijk chronisch vermoeid thuis gezeten. Veel mensen met EHS zijn hun baan verloren of zitten thuis, helemaal geïsoleerd. Ik prijs mezelf gelukkig met alles wat ik nog wel kan.”